Kleinste Museum van Haarlem
“Van kinds af aan gefascineerd door de zee en schepen, begon Piet Zeeman jaren geleden met het verzamelen van scheepsmodellen. Al snel breidde zijn interesse zich uit naar flessenschepen – kleine kunstwerkjes die een stukje maritieme geschiedenis in een fles vangen.”
Flessenschepen verzamelen
Wanneer begon het verzamelen?
Mijn echtgenote dreef jarenlang een bescheiden antiekhandel. Antiek verkopen betekent ook antiek inkopen, en dat deden we op rommelmarkten in Nederland én in Frankrijk – vooral in Parijs en de regio Pas-de-Calais. Na jaren met plezier met haar mee te zijn gelopen, kreeg ik zelf de behoefte om iets te verzamelen. Dat werden scheepsmodellen, en later ook flessenschepen.
Waarom scheepsmodellen en flessenschepen?
Een groot deel van mijn jeugd bracht ik door aan het strand; ons ouderlijk huis stond dicht bij de boulevard. Veel familieleden werkten in de visserij of visverwerking, en twee ooms voeren zelfs op de walvisvaart in de Zuidelijke IJszee. De zee en schepen maakten dus al vroeg indruk op me.
Wat deed je met de flessen?
Op mijn werk had ik de beschikking over een oude linnenkamer met lege schappen aan de muur. Die vulden zich uitstekend met scheepsmodellen en flessenschepen – een ideale plek om de verzameling te laten groeien.
Hoe groot werd de verzameling?
Op het hoogtepunt telde de verzameling ongeveer 75 flessenschepen. Een deel daarvan werd verkocht op beurzen zoals de Jaarbeurs in Utrecht, en enkele stukken schonk ik aan een museum. Ook bleek een flessenschip een verrassend goed verjaardagscadeau. Inmiddels bestaat de collectie uit ruim vijftig exemplaren, en mijn dochter beheert ze tegenwoordig.
Leuke weetjes over flessenschepen
- Een authentiek flessenschip wordt gebouwd door een gecomprimeerd model door de flessenhals naar binnen te manoeuvreren. Dat vraagt veel vakmanschap; repareren is zo mogelijk nog lastiger.
- Sommige makers zagen de bodem van de fles af of verwijderen deze door verhitting. Het scheepje wordt geplaatst en de bodem wordt onzichtbaar teruggeplaatst. Dat levert een bedrieglijk goede imitatie op.
- Er zijn ook commerciële flessenschepen, vaak afkomstig uit China of Taiwan. Ze zijn goedkoop, maar meestal van lage kwaliteit.
- De meeste flessen zijn van helder glas. Soms bevindt de achtergrondverf (lucht of zee) zich aan de buitenkant van de fles – minder ingewikkeld aan te brengen, maar acceptabel.
- Ronde flessen hebben altijd een standaard nodig om wegrollen te voorkomen.
Heb je een tip voor liefhebbers?
Bezoek zeker het Flessenschepenmuseum in Enkhuizen – zeer de moeite waard. Ook was er ooit op een eiland voor de kust van La Rochelle in Frankrijk een grote winkel gespecialiseerd in flessenschepen. De flessen werden daar door glasblazers speciaal gemaakt; niet van oude jeneverflessen. De scheepjes waren in dat geval vaak eveneens van glas.